Zonnige start van voorjaar is gunstig voor akkerbouwer
Het is de laatste akkerbouwer van Amstelveen: Gerlach van Beinum. Qua leeftijd zou hij inmiddels achter de geraniums kunnen gaan zitten. Maar hij heeft het nog te veel naar zijn zin op zijn boerderij. Hoe bereidt hij zich voor op het voorjaarsseizoen?
Het is een zoete inval bij Gerlach, aan zijn keukentafel neemt de een na de ander plaats. Alleen maar gezellig, vindt hij. Voor iedereen heeft hij een kopje koffie, of als het er tijd voor is, een biertje. Op de muur hangt een filmposter, van de documentaire Gerlach, die over hem werd gemaakt. In 2023 was het de best bezochte Nederlandse film. De jagers Piet en Ben zijn kind aan huis bij de akkerbouwer. Ze bejagen onder andere vossen, om zo te helpen bij het weidevogelbeheer. Ook schieten ze ganzen, als Schiphol daarom vraagt. Gerlach loopt af en toe naar buiten om een klant te helpen. Hij heeft een winkeltje aan huis, waar hij groente en eieren verkoopt. De aardappelen komen van zijn eigen land, de rest komt van kleine boeren in de regio.
[WINKELTJE] Gerlach is inmiddels 76 jaar en is al meer dan zestig jaar aan het boeren. Toen hij veertien was, overleed zijn vader; zijn moeder bleef met vier kinderen achter. Hij moest toen al volop aan de bak op het bedrijf, heeft zijn schoolopleiding niet afgemaakt. Op zijn dertigste nam hij de boerderij definitief over. ,,Toen was ook duidelijk wat alle kinderen zouden gaan doen.” Zijn broer Boudewijn woont naast hem, en heeft een zand- en grindhandel. Zijn zus woont in Zeewolde en zit in de paarden, een andere broer werd advocaat. Boudewijn helpt hem bij het werk op de akkers. Ze doen alles zo’n beetje zelf. Gerlach doet het werk ’s ochtends vroeg of in de avond en nacht. ,,Overdag zit ik hier voor het winkeltje.”
[RIJKDOM] Hij verbouwt aardappelen, suikerbieten en tarwe. Eigenlijk vooral als hobby. Van zijn land worden telkens stukken afgesnoept. Vanwege de komst van de McDonalds, de aanleg van een rotonde als onderdeel van de provinciaalse weg en de komst van de tram heeft hij land ingeleverd. Hij heeft een deel van zijn grond gedwongen moeten verkopen vanwege de komst van een bedrijventerrein. Echt rendabel is het daarom niet meer om te boeren. Maar dankzij andere inkomsten, bijvoorbeeld vanuit de winkel, is het vol te houden. Bovendien doet Gerlach het niet voor het geld.,,Ik heb hier nog de ruimte en de vrijheid, dat is al een rijkdom.”
Je wil het liefst dat na het zaaien de plantjes kunnen kiemen
[GOEDE BODEM] Met de zonnige dagen begin maart is het seizoen zo langzaam aan begonnen. Hij heeft onlangs de bodem licht gefreesd om de aarde wat los te krijgen. Dat is het belangrijkste, een goede bodem, die los genoeg is om het water door te laten. Door zware machines tast je de bodem aan, dan wordt deze te hard. Hetzelfde geldt voor droogte en vervolgens regen. De grond is ondanks de warme dagen toch nog net iets te nat. En vanwege de kans op nachtvorst wil Gerlach het liefst nog even wachten met zaaien. ,,Je wil het liefst dat na het zaaien de plantjes kunnen kiemen.” Dat is de laatste jaren een uitdaging, met droogte in het voorjaar. ,,We konden vorig jaar pas laat zaaien vanwege de nattigheid,” aldus Boudewijn. ,,Daarna bleef het nat tot aan de zomer.” Vorig jaar was het seizoen niet zo best, maar gemiddeld hebben ze een aardige suikerbietenoogst. Met de granen is het een ander verhaal. ,,Zomergranen werken niet meer,” aldus Boudewijn. Wintertarwe, dat lukt nog wel. ,,Deze hebben genoeg tijd om te kiemen.”
[KLIMAATVERANDERING] Ze merken de gevolgen van de klimaatverandering. ,,Je hebt tegenwoordig eigenlijk alleen nog maar een voor- en najaar,” aldus Gerlach. Vooraf is niet te voorspellen of het lukt. ,,Vorig jaar hadden we op één dag 40 millimeter. De dag erna viel er nog eens 20 millimeter,” aldus Gerlach. Van de droogte in de zomer hebben ze tot dusver minder last. ,,We hoeven eigenlijk nooit te bewateren.”
[HOOPVOL] Over dit seizoen is hij hoopvol. Hij heeft inmiddels wat kunstmest over de akkers gestrooid, en de wintertarwe groeit. De suikerbieten worden binnenkort gezaaid. Daarna is het vooral een kwestie van afwachten, en onkruid wieden. Dat doen ze zonder machine. ,,Ik houd er van om op het land te werken.” En ach, hij heeft het altijd zo gedaan.
